କୋଚି (ଆମ ଟିଭି): ୨ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ କୋଚିନ୍ ସିପିୟାର୍ଡ ଲିମିଟେଡରେ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସ୍ୱଦେଶୀ ବିମାନ ପରିବହନକାରୀ ଆଇଏନଏସ ବିକ୍ରାନ୍ତଙ୍କୁ ନୌସେନାକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରୁଥିବାବେଳେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ପାଇଁ ନୂତନ ପତାକା ଉନ୍ମୋଚନ କରିଛନ୍ତି। ପୁରୁଣା ପତାକା ରେ ସେଣ୍ଟ ଜର୍ଜ କ୍ରସ୍ (ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କର ପ୍ରତୀକ) ମଧ୍ୟ ତ୍ରିକୋଣ ସହିତ ରଖାଯାଇଥିଲା । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏହାକୁ ଦାସତ୍ୱର ପ୍ରତୀକ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ଛତ୍ରପତି ଶିବାଜୀ ମହାରାଜଙ୍କ ପ୍ରତୀକକୁ ନୂତନ ପତାକା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି। ଭାରତୀୟ ନୌସେନାର ସଙ୍କେତ ‘କିଛି ନୋ ଭାରୁନା’ ନୂଆ ଚିହ୍ନରେ ଲେଖା ହୋଇଛି।
ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହି ରଖୁଛୁ ଯେ ଯେତେବେଳେ ଅଗଷ୍ଟ ୧୫, ୧୯୪୭ ରେ ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହେଲା, ସେତେବେଳେ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବାହିନୀ ବ୍ରିଟିଶ କଲୋନୀ ପତାକା ଏବଂ ବ୍ୟାଜ୍ ବହନ କରିବା ଜାରି ରଖିଥିଲେ । ୨୬ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୫୦ ରେ ଏହାର ଢାଞ୍ଚା ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା । ନୌସେନା ପତାକା ମଧ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏକମାତ୍ର ପାର୍ଥକ୍ୟ ହେଲା ୟୁନିଅନ ଜ୍ୟାକ୍ ତ୍ରିକୋଣ ଦ୍ୱାରା ବଦଳାଗଲା। ଜର୍ଜ କ୍ରସ୍ ରଖାଯାଇଥିଲା ।
ପତାକା ରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଜର୍ଜ କ୍ରସ୍ ହଟାଯାଇ ନଥିଲା ।
ନୌସେନା ପତାକା ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ରେଡ କ୍ରସ୍ ହଟାଯାଇ ନଥିଲା। ୨୦୦୧ ରେ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା । ଅବଶ୍ୟ, ସେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ସେଣ୍ଟ ଜର୍ଜ କ୍ରସକୁ ହଟାଯାଇ ନଥିଲା। ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ନୌସେନା ପତାକା ପରିବର୍ତ୍ତନ ପାଇଁ ଦାବି କରାଯାଉଥିଲା। ଉପ-ଆଡମିରାଲ ଭିଇସି ବାରବୋଜା ମଧ୍ୟ ଫ୍ଲାଗ୍ ଅଫିସର କମାଣ୍ଡିଂ-ଇନ୍-ଚିଫ୍ ୱେଷ୍ଟର୍ଣ୍ଣ ନାଭାଲ୍ କମାଣ୍ଡ ଭାବରେ ନୌସେନାରୁ ଅବସର ନେଇଥିବା ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ୨୦୦୪ ରେ ଆଉ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏଥର ସେଣ୍ଟ ଜର୍ଜ କ୍ରସ୍ ମଧ୍ୟ ହଟାଗଲା ନାହିଁ । ୨୦୧୪ ରେ, ଦେବନାଗରୀ ସ୍କ୍ରିପ୍ଟରେ ଅଶୋକା ପ୍ରତୀକ ତଳେ ପତାକା ଉପରେ ‘ସତ୍ୟମେଭ ଜୟତେ’ ଶବ୍ଦ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା।
ସେଣ୍ଟ ଜର୍ଜ କ୍ରସ୍ କ’ଣ?
ଧଳା ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ ଥିବା ଲାଲ୍ କ୍ରସ୍ ସେଣ୍ଟ ଜର୍ଜ କ୍ରସ୍ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା । ଏହାର ନାମ ଖ୍ରୀଷ୍ଟିଆନ ଯୋଦ୍ଧାଙ୍କ ନାମରେ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଏହି କ୍ରସ୍ ଇଂଲଣ୍ଡର ପତାକା ଭାବରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ୟ୍ୟ କରିଥିଲା । ଭୂମଧ୍ୟସାଗରରେ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ଇଂରାଜୀ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ପାଇଁ ୧୧୯୦ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଏବଂ ଲଣ୍ଡନ ସିଟି ଦ୍ୱାରା ଏହି ପତାକା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା। ରୟାଲ୍ ନୌସେନା ଏହାର ଜାହାଜ ପାଇଁ ଜର୍ଜ କ୍ରସ୍ ଗ୍ରହଣ କଲା ।
ନୌସେନାର ନୂତନ ପତାକା କାହିଁକି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର?
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଆଜି ଏହାର ଉପର କ୍ୟାଣ୍ଟନରେ ଜାତୀୟ ପତାକା ଥିବା ନୂତନ ପତାକା ଉନ୍ମୋଚନ କରିଛନ୍ତି। ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ସହିତ ଏକ ନୀଳ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଆକୃତି ମଧ୍ୟ ଅଛି । ଯୁଗଳ ସୁବର୍ଣ୍ଣ ସୀମା ବିଶିଷ୍ଟ ଅଷ୍ଟାଦଶ ଆକୃତି ମହାନ ଭାରତୀୟ ସମ୍ରାଟ ଛତ୍ରପତି ଶିବାଜୀ ମହାରାଜଙ୍କ ସିଲରୁ ପ୍ରେରଣା ନେଇଥାଏ, ଯାହାର ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ସମ୍ପନ୍ନ ସାମୁଦ୍ରିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଏକ ବିଶ୍ୱସନୀୟ ନୌସେନା ଜାହାଜ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲା ବୋଲି ନୌସେନା ନୂତନ ପତାକା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିବା ଭିଡିଓରେ କହିଛି।